Η 27η Ιανουαρίου καθιερώθηκε από την Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών την 1η Νοεμβρίου του 2005, 60 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου πολέμου ομόφωνα ως «Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος». Το 1945, η 27η Ιανουαρίου ήταν η μέρα κατά την οποία απελευθερώθηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου από τον σοβιετικό στρατό. Το Άουσβιτς, η βιομηχανία θανάτου, έχει γίνει το σύμβολο του Ολοκαυτώματος, το σύμβολο του κακού και της απόλυτης βαρβαρότητας. Με τον όρο «Ολοκαύτωμα», ελληνική λέξη που καθιερώθηκε διεθνώς μέσω της αγγλικής γλώσσας, την ολική καταστροφή, τη δολοφονία των Εβραίων της Ευρώπης από τους Ναζί. Εκτός από τους Εβραίους, περίπου 220.000 Ρομά θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα (μερικές εκτιμήσεις φτάνουν ως και τις 800.000), δηλαδή το 25-50% του ευρωπαϊκού τους πληθυσμού. Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» ήταν οι εξής: Σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές (περιλαμβανομένων των Ρώσων και άλλων Σλάβων), Πολωνοί μη Εβραίοι (3 εκατομμύρια Πολωνοί Εβραίοι και 2 εκατομμύρια Πολωνοί μη Εβραίοι), διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές κ.α.
Στο έργο του Primo Levi «Εάν Αυτό είναι ο Άνθρωπος» του Ιταλοεβραίου συγγραφέα και ποιητή που φυλακίστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς από τα τελη του 1943 μέχρι τον Ιανουάριο του 1945 ,το Άουσβιτς τίθεται στο όριο εκείνο όπου η υπερβολικά μελετημένη οργάνωσή του, η λεπτομερής επιμέλεια των κανόνων του, το πλεόνασμα του ορθού λόγου μεταπίπτει στο αντίθετό του: στην ακύρωση του νοήματος, στην κατάργηση αυτού του ελάχιστου που άρρητα και σιωπηλά ήταν κοινωνικά αποδεκτό ως το όριο του να είσαι άνθρωπος. Γράφει χαρακτηριστικά: «Τότε, για πρώτη φορά συνειδητοποιήσαμε ότι η γλώσσα μας δεν έχει τις λέξεις για να εκφράσει αυτή την ύβριν, την εκμηδένιση του ανθρώπου. Σαν προικισμένοι με την ενορατική ικανότητα των προφητών είδαμε την πραγματικότητα: είμαστε στον πάτο. Πιο κάτω δεν γίνεται να πάμε: δεν μπορούμε να σκεφτούμε αθλιότερη ύπαρξη από τη δική μας. Τίποτα πια δεν μας ανήκει: μας στέρησαν τα ρούχα, τα παπούτσια, τα μαλλιά μας, εάν μιλήσουμε δεν θα μας ακούσουν, και εάν μας άκουγαν δεν θα μας καταλάβαιναν. Θα μας στερήσουν και τ’ όνομα μας, κι αν θέλουμε να το κρατήσουμε, θα πρέπει να βρούμε τη δύναμη μέσα μας, τη δύναμη να το σώσουμε και μαζί μ΄ αυτό να σώσουμε κάτι από μάς, απ’ αυτό που υπήρξαμε”.
Είναι αναγκαίο να σώσουμε τον άνθρωπο.
Το σχολείο μας σήμερα τίμησε τον άνθρωπο παρακολουθώντας στον κινηματογράφο την ταινία Το Αγόρι Πίσω Από το Συρματόπλεγμα – The Boy in the Striped Pajamas [2008]. Τοποθετημένο στην καρδιά του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου, και βασισμένο στο ομώνυμο μπεστ σέλλερ βιβλίο του Τζον Μπόϊν, Το Αγόρι Πίσω Από Το Συρματόπλεγμα είναι μια ιστορία για τη δύναμη της αληθινής φιλίας, τα όρια της αθωότητας και το μεγαλείο της ανθρωπιάς Ο Μπρούνο είναι μόλις οχτώ ετών και τα αθώα του μάτια δεν βλέπουν τα εγκλήματα που διαπράττει ο πατέρας του, διοικητής του στρατοπέδου. Το πρόβλημα αρχίζει, μαζί με την φιλία του Μπρούνο με ένα μικρό εβραιόπουλο, από την άλλη πλευρά του φράκτη…Πρόκειται για μία δυνατή, διαχρονική ιστορία για τα όρια της αθωότητας και το μεγαλείο της ανθρωπιάς.
