Το ομώνυμο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, κυκλοφόρησε το 1997 κερδίζοντας το κρατικό βραβείο και συγκινώντας μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού. Tο ευπώλητο (best seller) βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1998.Eχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί στην Αγγλία, στις ΗΠΑ, στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Βουλγαρία και τη Λιθουανία. Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από δύο αδελφές, την Όρσα και τη Μόσχα, από την Άνδρο, γνωστή και ως Μικρά Αγγλία λόγω του πλούτου της, οι οποίες αγαπούν και οι δύο τον Σπύρο. Η ιστορία αρχίζει χρονικά στον Μεσοπόλεμο και τελειώνει τη δεκαετία του 1950.
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου
Η ιστορία διαθέτει ναυτικό φυλλάδιο και ταξιδεύει επί μία εικοσαετία μεταφέροντας θαλασσοφαγωμένους άντρες και θαλασσοφαγωμένες γυναίκες στους μεγάλους και ασήμαντους πλόες της ζωής, από τη Σουραμπάγια στα βυσσινοχώραφα της Άνδρου, από τα τζενεραλάδικα και τα υπερωκεάνια στη χρυσαφένια αμμουδιά του Νειμποριού και στις ασκήσεις μελαγχολίας μιας παρέας κοριτσιών, από ένα ντοματοπίλαφο στο Μπουένος Άιρες στις πιστές λαρδομούνες που κρέμονται από το στόμα της Μούραινας κι από τις συμμαχικές νηοπομπές κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στη Ρίβα και στο λευκό διώροφο των Σαλταφέρων με το τσιγκούνικο ταβάνι, που σαν απλωμένο τουλπάνι έσταζε τους ήχους τού απάνω σπιτιού και μαζί τους ήχους του έρωτα στο πανομοιότυπο κάτω σπίτι, είκοσι τέσσερις λεπτές κυπαρισσοσανίδες που ρήμαξαν ζωές.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
“Τι να έκαναν οι άνθρωποι; Ευτυχώς επινοούσαν άπειρους τρόπους να αντέχουν τα αβάσταχτα, να συνηθίζουν τα δυσβάσταχτα, να συγχωρούν τα αδικαιολόγητα, να να ερμηνεύουν τα απίστευτα, να λένε τα ανείπωτα, κι όλα αυτά για να μη μένουν μόνοι· ήταν ανακούφιση να ξετρυπώνουν κάθε τόσο έναν καλό λόγο για να συνυπάρχουν με τους διαφορετικούς, ότι κι αν πρεσβεύανε.”
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
«Ένα αφήγημα υψηλής ποιότητας, που διαβάζεται με απέραντη ευχαρίστηση» (Γιάννης Τσιώλης, Το Βήμα)
«Η Ιωάννα Καρυστιάνη έγραψε ένα βιβλίο συγκλονιστικό, μοναδικό και πρωτίστως πανίσχυρο απέναντι στην κριτική» (Χρίστος Παπαγεωργίου, Η Αυγή)
«Οι ωκεανοί του κόσμου παραμένουν μικροί μπροστά στα εσωτερικά μας πελάγη» (Παντελής Μπουκάλας, Η Καθημερινή)
«Ένα γενναιόδωρο μυθιστόρημα με πυκνή γραφή, μια θάλασσα εικόνων, αισθημάτων και χρωμάτων» (Τέα Βασιλειάδου, Επενδυτής)
«Εξαιρετική γραφή, με αποχρώσεις μεγάλης ευαισθησίας και γλώσσα θαλασσινή» (Ελένη Γκίκα, Έθνος)
«Ένας ύμνος στον έρωτα, μια υπόκλιση στη ζωή» (Νίκος Ξυδάκης, Madame Figaro)
«Η Ιωάννα Καρυστιάνη ξέρει να χρησιμοποιεί το κιάλι για μικροσκόπιο και το αντίθετο» (Κώστας Καλημέρης, Διαβάζω)
«Η Μικρά Αγγλία μάς φέρνει αντιμέτωπους με τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής» (Βενετία Αποστολίδου, Εντευκτήριο)
Η ΜΙΚΡΑ ΑΓΓΛΙΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
Δεκαέξι χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου η ιστορία των δύο αδελφών που μοιράζονται τον ίδιο –απόντα- άντρα, μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη σε σενάριο της Καρυστιάνη και σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη. Ο τελευταίος έμεινε πιστός στο πνεύμα του βιβλίου, ενσωματώνοντας στο δράμα τόσο την κοινωνική διάρθρωση του νησιού όσο και το ιστορικό πλαίσιο, ενώ παράλληλα, έδωσε πρωταγωνιστικό ρόλο στο φυσικό σκηνικό της Άνδρου. Με τον τρόπο αυτό, η ταινία ξεφεύγει από τα στενά όρια της ηθογραφίας και αποκτά περισσότερα επίπεδα ανάγνωσης. Γίνεται ένα ανθρωποκεντρικό δράμα που αποπνέει γνήσια συγκίνηση και αγγίζει θέματα που μόνο η καλή τέχνη μπορεί να πλησιάσει.
Η ταινία πραγματοποίησε την πρεμιέρα της στην Ελλάδα στις 5 Δεκεμβρίου 2013 και έκανε άνοιγμα τετραημέρου στην πρώτη θέση του box office με 60.312 εισιτήρια σε 107 αίθουσες.] Τη δεύτερη εβδομάδα είχε μικρή ποσοστιαία πτώση, κόβοντας 48.895 εισιτήρια, και βρέθηκε στη δεύτερη θέση του ελληνικού box office της εβδομάδας, πίσω από το Χόμπιτ: Η Ερημιά του Νοσφιστή. Η Μικρά Αγγλία παρέμεινε στις πρώτες 4 θέσεις του ελληνικού box office για εφτά εβδομάδες και παρέμεινε στο top 10 για οχτώ, έχοντας αποφέρει μέχρι τότε έσοδα ύψους 3.078.029 δολαρίων. Η Η ταινία μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου 2014 είχε κόψει 358.000 εισιτήρια. Συνολικά έκοψε 107.368 εισιτήρια μόνο στο 2014.
Η ταινία κατέλαβε τη δεύτερη θέση ανάμεσα στις ταινίες οι οποίες άρχισαν να προβάλλονται στην Ελλάδα το 2013, πίσω από το Χόμπιτ: Η Ερημιά του Νοσφιστή, και ήταν η εμπορικότερη ελληνική ταινία της χρονιάς.
Η ταινία γνώρισε εμπορική επιτυχία στην Ελλάδα, ούσα η δεύτερη εμπορικότερη ταινία της χρονιάς και η εμπορικότερη από τις ελληνικές ταινίες. Η ταινία γνώρισε επίσης και κριτική επιτυχία, αποσπώντας 6 βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ενώ ήταν υποψήφια για άλλα εφτά. Επίσης, διαγωνίστηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σαγκάης το 2014, κερδίζοντας τα βραβεία καλύτερης ταινίας, καλύτερου σκηνοθέτη και καλύτερης ηθοποιού. Ήταν η πρόταση της Ελλάδας για καλύτερη ξενόγλωσση ταινία στα 87α βραβεία της αμερικανικής ακαδημίας κινηματογράφου, αλλά δεν ήταν υποψήφια.
Πλοκή
Η Όρσα (Πηνελόπη Τσιλίκα), ζει με την αδελφή της Μόσχα (Σοφία Κόκκαλη) και τη μητέρα της Μίνα, σε «αρχοντικό» στην Άνδρο, μιας και ο πατέρας τους, όντας καπετάνιος που τσιλημπουρδίζει στον Ατλαντικό, έχει φροντίσει να μην τους λείπει τίποτε. Η Όρσα ερωτεύεται τον φτωχό Σπύρο Μαλταμπέ (Ανδρέας Κωνσταντίνου), αλλά γάμος δεν γίνεται ποτέ, μιας και η μάνα της που κάνει κουμάντο στο σπίτι, κοιτάει πρώτα τη «φορολογική δήλωση» και όχι τα συναισθήματα. Ο Σπύρος με τα χρόνια γίνεται υποπλοίαρχος και σιγά-σιγά καπετάνιος, ώστε να μπορέσει να παντρευτεί την Όρσα, μόνο που στο ενδιάμεσο, εκείνη, υποκύπτει στις πιέσεις της μάνας της και παντρεύεται τον καπετάνιο Νίκο Βατοκούζη (Μάξιμος Μουμούρης) με τον οποίο αρχίζει και κάνει παιδιά! Η αδελφή της Μόσχα, πιο εύθυμη ως χαρακτήρας και ανοιχτή καρδιά, έχοντας μείνει για αρκετό καιρό μόνη… γνωρίζει τον καπετάνιο πλέον Σπύρο Μαλταμπέ, πρώην της αδελφής της, χωρίς όμως εκείνη να το γνωρίζει, με τον οποίο παντρεύεται. Ο έρωτας της Όρσας για τον Σπύρο σιγοκαίει από την αρχή της γνωριμίας τους, μέχρι που τα πάντα καταρρέουν με την έναρξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ
Ο Παντελής Βούλγαρης από τα πρώτα λεπτά κιόλας της ταινίας, μας μεταφέρει με αριστοτεχνικό τρόπο, στην κατάσταση και στην εποχή που αποτυπώνει το βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη «Μικρά Αγγλία», η οποία μάλιστα υπογράφει και το σενάριο της ταινίας. Η σκοτεινή φωτογραφία της ταινίας, όπως επίσης και η κατεύθυνση που έχει δώσει ο Βούλγαρης στους ηθοποιούς, παραπέμπει σε έναν νοσταλγικό χωροχρόνο, λες και οι ήρωές της δεν ζουν στο τότε, που είναι το παρόν τους, αλλά στο παρελθόν. Η θεατρικότητα με την οποία παίζουν οι πρωταγωνίστριες Πηνελόπη Τσιλίκα και Σοφία Κόκκαλη, καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, είναι ένα στοιχείο που είτε δεν θα σου αρέσει καθόλου, είτε θα λατρέψεις, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αισθητικής της ταινίας και της ταυτότητάς της. Όσον αφορά τις 2 ηθοποιούς, πιστεύω πως γινόμαστε μάρτυρες 2 νέων ταλέντων της υποκριτικής, τις οποίες θα «πετυχαίνουμε» πολύ συχνά μπροστά μας τα επόμενα χρόνια, καθώς έχουν πάρα πολλά να δείξουν και να δώσουν. Τόσο η Π. Τσιλίκα, με την πολύ καλή εκφραστικότητα, όσο και η Σ. Κόκκαλη με την ξεχωριστή «στάση σώματος» που έχει, αποτελούν μικρά διαμαντάκια που έχει βγάλει το Εθνικό. Ο Παντελής Βούλγαρης έχει αποδείξει τόσα χρόνια τώρα, πως μπορεί να κάνει ωραίες και καλές ταινίες με αρχή, μέση και τέλος.
Γράφει ο σκηνοθέτης
“Η ανάσα της ναυτικής παράδοσης με κινητοποιεί. Το ήθος της εποχής με συγκινεί. Οι νοοτροπίες και οι ανθρώπινες σχέσεις αποζητούν μια καίρια και ευαίσθητη καταγραφή. Θέλησα να καταφέρω να αφουγκραστώ τα πάθη, να φωτίσω τη σημασία της μακράς απουσίας και της απαντοχής, την ανακούφιση του σμιξίματος μετά από καιρό, το πένθος για τις απώλειες. Ειδικά αυτή τη γκρίζα εποχή, τους στενάχωρους καιρούς για τον τόπο και τους ανθρώπους, αξίζει να προσφέρουμε ένα κινηματογραφικό έργο πλούσιο σε αισθήματα και ανθρωπιά και μαζί ένα ταξίδι σε άγνωστες σελίδες της ιστορίας. Στα χρόνια που κάνω σινεμά, κοντά στα πρόσωπα της οικογένειας και των φίλων της νεότητας μου, προστίθενται και άλλα άγνωστα στην αρχή, που στο τέλος μιας ταινίας παίρνουν μια θέση στην καρδιά μου. Με τα μάτια και τη φωνή τους, διηγούμαι αυτό που με αναστατώνει. Μπορεί να περνάει καιρός μετά από την περιπέτεια που έζησα μαζί τους, όμως τα ονόματα τους διατηρούν για πάντα τη μοναδικότητα τους.”
ΔΕΙΤΕ ΤΟ OFFICIAL TRAILER ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
Μικρά Αγγλία: Ποιο νησί αποκαλείται έτσι στο μυθιστόρημα και την ταινία
Το νησί που αποκαλείται Μικρά Αγγλία και σε αυτό αναφέρονται τόσο το μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, όσο και η ταινία του συζύγου της Παντελή Βούλγαρη είναι η Άνδρος. Είναι ένα περισσότερο συναισθηματικό τοπωνύμιο που της αποδόθηκε χάρη στη ναυτική και εμπορική της δύναμη κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα.
Μικρά Αγγλία έλεγαν κάποτε την Άνδρο, χάρη στη ναυτιλία της που τολμούσε να υψώσει το ανάστημά της και να κοιτάξει στα μάτια την θαλασσοκράτειρα Μεγάλη Βρετανία.
Μικρά Αγγλία λέγεται και το πλοίο πάνω στο οποίο θα μπαρκάρει κάποτε ο Σπύρος, ο άντρας που θα μπει ανάμεσα στις δύο κόρες ενός ανδριώτη πλοίαρχου.
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
https://www.fosonline.gr/stiles/paraskinio/article/143346/mikra-agglia-poio-nisi-apokaleitai-etsi-sto-mythistorima-kai-tin-tainia
Στο «Βήμα της Κυριακής», το εκπληκτικό μυθιστόρημα «Μικρά Αγγλία»
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%AC_%CE%91%CE%B3%CE%B3%CE%BB%CE%AF%CE%B1
https://www.politeianet.gr/books/9789600370577-karustiani-ioanna-kastaniotis-mikra-agglia-185310
https://tvxs.gr/politismos/sinema/mikra-agglia-i-tragiki-istoria-enos-anekplirotoy-erota/
